HPV, cinsel yolla bulaşan bir virüstür ve insanda yaygın olarak bulunan bir enfeksiyondur. Virüs, insan cildi ve mukozalarında enfeksiyona neden olabilir ve yaygın olarak genital bölgede, ağızda ve boğazda ortaya çıkar. HPV enfeksiyonları, bazı durumlarda kansere neden olabilen belirli türlerinden kaynaklanabilir. HPV’nin yüzlerce farklı türü vardır ve bu türlerin bazıları kansere neden olabilen yüksek riskli HPV türleri olarak adlandırılır.
HPV enfeksiyonları, cinsel temas yoluyla bulaşır. Enfekte kişilerin çoğunda hiçbir belirti yoktur ve enfeksiyon tedavi edilmezse, ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. HPV enfeksiyonlarından korunmanın en iyi yolu, cinsel sağlık uygulamalarına özen göstermek, düzenli olarak tarama yaptırmak ve HPV aşısı yaptırmaktır.
HPV Tanımı
Human Papillomavirüs (HPV), cilt yüzeyi ve mukoza zarında enfeksiyona neden olabilen bir virüstür. Çoğu durumda, insanların vücutlarında hiçbir semptom göstermez. Ancak, bazı türleri genital siğillere neden olabilir ve serviks kanseri de dahil olmak üzere bazı kanser türlerinin oluşumuna neden olabilir. HPV içinde bulunduğu 100’den fazla virüs türüne sahiptir ve her biri farklı semptomlara neden olabilir.
HPV, cinsel temas yoluyla bulaşabilir ve kadınlarda pap smear testi ile tespit edilebilir. Erken teşhis edildiğinde, bazı türleri tedavi edilebilir ve ciddi sağlık sorunlarına yol açmaz. Bununla birlikte, bazı yüksek riskli HPV türleri kanser oluşumuna neden olabileceği için dikkatli olunmalıdır. Korunma yöntemleri arasında aşılama, cinsel aktivitenin sınırlanması ve prezervatif kullanımı yer almaktadır.
| Düşük riskli HPV türleri | Yüksek riskli HPV türleri |
|---|---|
| HPV 6 ve 11 | HPV 16 ve 18 |
| HPV 42, 43, 44 | Diğer yüksek riskli HPV türleri |
HPV Çeşitleri
HPV, insan papilloma virüsünün kısaltmasıdır ve 100’ün üzerinde farklı türü vardır. Bu türler, HPV’nin etkilediği bölge, semptomlar ve sağlık riskleri açısından farklılık gösterir. HPV türleri “düşük riskli” ve “yüksek riskli” olarak ikiye ayrılmaktadır.
Düşük riskli HPV türleri, genellikle cinsel yolla bulaşır ve genital siğillerin nedenidir. Ancak, bu türler kansere neden olmazlar. HPV 6 ve 11 en yaygın düşük riskli türlerdir.
| HPV Düşük Riskli Türleri | Semptomlar ve Etkiler |
|---|---|
| HPV 6 ve 11 | Genital siğiller |
| HPV 42, 43, 44 | Genital siğil riski, kansere neden olmazlar |
Yüksek riskli HPV türleri ise kansere neden olabilen türlerdir. Bu türler, rahim ağzı kanseri, diğer genital kanserler ve kanserli olmayan lezyonlar dahil olmak üzere birçok sağlık sorununa neden olabilir. HPV 16 ve 18, rahim ağzı kanserinin yaklaşık %70’inden sorumlu olan en yaygın yüksek riskli türlerdir.
| HPV Yüksek Riskli Türleri | Semptomlar ve Etkiler |
|---|---|
| HPV 16 ve 18 | Rahim ağzı kanseri, diğer genital kanserler, kanserli olmayan lezyonlar |
| Diğer Yüksek Riskli HPV Türleri | Cinsel yolla bulaşan, çeşitli genital kanserler ve kanserli olmayan lezyonlara neden olan |
HPV ile ilgili herhangi bir semptomunuz varsa, bir sağlık uzmanına başvurmanız gerektiğini unutmayın. Sağlık uzmanınız, HPV’nin türüne ve tehlikelilik seviyesine bağlı olarak uygun tedaviyi önerecektir.
Düşük Riskli HPV Türleri
Düşük riskli HPV türleri, genellikle genital siğillere neden olur. Bu siğiller, vücudun farklı bölgelerinde ortaya çıkabilir, örneğin genital bölgede, anal bölgede, ağızda veya boğazda. Bazı insanlar hiçbir semptom göstermezken diğerleri kaşıntı, yanma veya rahatsızlık hissederler.
HPV 6 ve 11, genital siğillerin oluşumuna neden olan düşük riskli HPV türleridir. Bu siğiller genellikle küçük, yumuşak kabarcıklar şeklinde ortaya çıkarlar ve muhtemelen cinsel temas yoluyla bulaşırlar. HPV 42, 43, ve 44 de genital siğil oluşumuna neden olabilir.
Bu tür HPV enfeksiyonları genellikle tedavi edilir ve nadiren kansere yol açarlar. Ancak siğillerin varlığı, enfeksiyonun var olduğunu gösterir ve enfeksiyonun cinsel yolla bulaşmasını önlemek için cinsel aktiviteden kaçınılması önerilir. Ayrıca, cinsel yolla bulaşan diğer enfeksiyonların da önlenmesi için korunma yöntemleri kullanılmalıdır.
Tablo şeklinde başka türleri de gösterirsek;
| Düşük Riskli HPV Türü | Semptomlar ve Etkileri |
|---|---|
| HPV 6 | Genital siğillerin oluşumu |
| HPV 11 | Genital siğillerin oluşumu |
| HPV 42 | Genital siğillerin oluşumu |
| HPV 43 | Genital siğillerin oluşumu |
| HPV 44 | Genital siğillerin oluşumu |
HPV 6 ve 11
HPV 6 ve 11, düşük riskli HPV türlerindendir. Bu türler, genital bölgede kabarık, yumuşak, renkli siğillere neden olabilir. Genital siğiller cinsel temas yoluyla bulaşır. Siğillerin en sık görüldüğü bölgeler, kadın ve erkekte cinsel temas sırasında temas eden deri bölgeleri, genital bölge, vajina, serviks, penis, anüs ve ağızda görülür. Genital siğiller, rahatsızlık verici ve utanç verici olabilir. Genital siğillerin tedavisi vardır, ancak HPV enfeksiyonunun tamamen iyileştirilmesi mümkün değildir. Korunma yolları arasında cinsel temas sırasında kondom kullanımı ve HPV aşıları sayılabilir.
HPV 42, 43, 44
HPV 42, 43 ve 44, diğer yüksek riskli HPV türleri gibi, çoğunlukla cinsel temas yoluyla bulaşır. Bu virüslerin semptomları arasında genital siğiller, anormal kanama veya ağrılı cinsel ilişki yer alabilir. Ancak, çoğu kişi enfekte olduğunun farkında bile olmayabilir.
HPV 42, 43 ve 44, düşük riskli türler gibi genital siğillere neden olabilir. Ancak, yüksek riskli türler olarak, serviks kanseri ve diğer kanser türleri de dahil olmak üzere, bazı kanser türlerinin oluşumuna neden olabilirler. Bu nedenle, bu virüslerin enfeksiyonu oldukça ciddiye alınmalı ve genellikle erken teşhis ve tedavi şartları oluşturulmalıdır.
Bununla birlikte, bu virüslerin kanserli lezyonlar oluşturma olasılığı daha düşüktür. Bu nedenle, HPV 42, 43 ve 44 enfeksiyonları genellikle diğer yüksek riskli HPV türlerine kıyasla daha az önemsenir. Ancak, yine de enfeksiyonu önlemek için düzenli taramalar ve HPV aşısı kullanımı önemlidir.
Yüksek Riskli HPV Türleri
HPV, cinsel yolla bulaşan bir virüstür ve yüksek riskli HPV tipleri kansere neden olabilirler. Yüksek riskli HPV türleri arasında en yaygın olanları HPV 16 ve HPV 18 olarak bilinmektedir. Bu türler serviks kanseri, anüs kanseri ve penis kanseri gibi türlerin oluşumunda büyük bir faktördür.
Yüksek riskli HPV türleri semptomlarını göstermeyebilirler, ancak enfeksiyonun olduğu belirtiler ortaya çıktığında, normal hücrelerin kanser öncesi değişimleri oldukları görülür. Erken teşhis, bu tür enfeksiyonların tedavi edilmesinde oldukça önemlidir.
| HPV Türü | Kansere Yol Açma Riski |
|---|---|
| HPV 16 | Serviks kanseri, anüs kanseri, penis kanseri |
| HPV 18 | Serviks kanseri, anüs kanseri, penis kanseri |
| Diğer Yüksek Riskli HPV türleri | Farklı kanser türleri |
Yüksek riskli HPV tiplerinin kanser riskini azaltmak için düzenli doktor kontrolleri ve HPV aşısı önerilir. Ayrıca, sigara içenlerde yüksek riskli HPV enfeksiyonlarının daha sık görüldüğü bilinmektedir, bu nedenle sigarayı bırakmak da enfeksiyon riskini azaltmada yardımcı olabilir.
HPV 16 ve 18
HPV 16 ve 18, yüksek riskli HPV türleri arasında yer almaktadır. Bu türler serviks kanserine neden olma açısından en tehlikelileri arasında yer almaktadır. HPV 16 ve 18 enfeksiyonu olan kadınların çoğunda kanser gelişebilir ve bu nedenle bu türlerin erken teşhisi hayati önem taşımaktadır.
Serviks kanseri, HPV enfeksiyonuna bağlı olarak oluşabilir ve bu nedenle HPV 16 ve 18’in semptomları ihmal edilmemelidir. Bu semptomlar arasında vajinal akıntı, vajinal kanama ve ağrı yer almaktadır. Erken teşhis için kadınların düzenli olarak pap smear testi yaptırmaları ve semptomlar varsa doktora başvurmaları önerilmektedir.
Ayrıca, HPV 16 ve 18’e karşı koruyucu bir etkisi olan HPV aşısı vardır. Bu aşı, genellikle ergenlik çağındaki genç kızlara ve erkeklerin bazılarına uygulanır. HPV aşısı, HPV 16 ve 18’in neden olduğu kanser riskini azaltabilir ve hayat kurtarıcı bir önlem olabilir.
Diğer Yüksek Riskli HPV Türleri
HPV’nin diğer yüksek riskli türleri arasında 39, 45, 51, 52, 56, 58, 59 ve 68 bulunur. Bu türler, kanser riski açısından HPV 16 ve 18 ile birlikte en yüksek riskli türler arasındadır. Bu HPV türleri genellikle cinsel yolla bulaşır ve genital bölgede ağrısız siğillere neden olabilir.
Kadınlarda bu türlerin varlığı, serviksin prekanseröz lezyonlarına ve kansere neden olma riskini arttırır. Erkeklerde bu türler genital bölgede kanserlerin ortaya çıkmasına neden olabilir.
Bu yüksek riskli HPV türleri de HPV aşısı ile önlenebilir. Ancak, aşılamanın cinsel ilişkiden önce yapılması en etkili koruma sağlar. Tedavi, erken evrelerde daha etkilidir. Bu türlerin varlığı, daha sık smear testi gibi düzenli tarama testlerini yapmak gerektirir.
HPV Enfeksiyonu Nasıl Oluşur?
HPV, genellikle cinsel temas yoluyla bulaşan bir virüstür. İnsan vücudunda en çok genital bölgede rastlanır, ancak ağız, boğaz ve anüs bölgesinde de görülebilir. Sağlıklı bir cilt engelini aşabilen virüs, enfekte kişinin cildine veya mukoza zarına temas ettikten sonra bulaşır.
Korunma yolları arasında cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korunmak için prezervatif kullanmak, cinsel partnerlerin sayısını azaltmak ve düzenli olarak HPV testleri yaptırmak bulunur. Ayrıca HPV aşısı da enfeksiyondan korunmak için bir seçenektir. HPV aşısı, HPV 6, 11, 16 ve 18 türleri dahil olmak üzere birçok farklı HPV türünün neden olduğu hastalıklardan korunmada etkilidir. Ancak aşının tam koruma sağlamadığı unutulmamalıdır ve cinsel yolla bulaşan diğer hastalıklardan da korunmak için koruyucu yöntemler kullanılmalıdır.
Cinsel Temas
Cinsel temas, HPV’nin en yaygın bulaşma yolu olarak kabul edilir. HPV, cinsel ilişki sırasında cilt teması yoluyla kolayca bulaşır. HPV’li bir kişinin cinsel teması olan her kişi enfeksiyon riski altındadır. Bu nedenle, cinsel aktivite sırasında mutlaka korunma yöntemleri kullanılmalıdır.
Bu korunma yöntemleri arasında prezervatif kullanımı yer alır. Ancak prezervatifler sadece enfeksiyon riskini azaltabilir, tamamen engelleyemez. Ayrıca, enfekte olmuş cilt bölgeleri ile cilt temasından kaçınılması da önemlidir. Eğer bir kişi cinsel temas sırasında HPV’ye maruz kaldıysa, enfeksiyonun belirtileri hemen ortaya çıkmayabilir. Bazı durumlarda belirtiler yıllarca ortaya çıkmayabilir. Bu nedenle, korunma yöntemleri kadar düzenli tıbbi kontroller de önemlidir.
Anne Bebek Bulaşması
HPV genellikle cinsel temas yoluyla bulaşır, ancak hamilelik sırasında anneden bebeğe de geçebilir. Bebeğin doğum sırasında enfekte olması durumunda, ciddi sorunlar oluşabilir. Bu nedenle hamile kadınlar HPV’ye karşı düzenli olarak takip edilmelidir.
HPV enfeksiyonu olan bir kadın hamile kaldığında, doktoru enfeksiyonu tespit ederek, bebeğin enfekte olma riskini azaltmak için önlemler alacaktır. Bu önlemler arasında sezaryen (doğum kesisi) yapılması, genital bölgenin yıkanması ya da antiviral ilaçların kullanımı olabilir.
Hamile kadınların, HPV enfeksiyonundan korunmak için önceden aşı olmaları önerilir. Ancak hamilelik sırasında aşı yapılmamalıdır. Hamilelik öncesinde HPV aşısı yaptıran kadınlar, enfeksiyon riskini önemli ölçüde azaltabilirler.
HPV Tedavisi
HPV enfeksiyonu genellikle kendi kendine geçer, ancak enfeksiyonun neden olduğu genital siğilleri ve kanser riskini azaltmak için tedavi gerekli olabilir. Tedavide amaç, virüsü ve semptomları kontrol altına almak ve kanser gelişimini önlemektir.
Genital siğillerin tedavisi, genellikle koterizasyon, dondurma, lazerle yakma, ilaç tedavisi veya ameliyatla yapılır. Yüksek riskli HPV türlerinin neden olduğu kanserleri önlemek için daha erken aşamalarda teşhis edilmeleri gerekir. En önemli korunma yöntemi erken teşhistir. Erken teşhis ile olası kanserli hücreleri gidermek mümkündür. Kanser teşhisi konulduğunda, tedavi seçenekleri ameliyat, radyasyon, kemoterapi veya bunların bir kombinasyonunu içerebilir.
HPV enfeksiyonunun kanser riskini azaltmak için birçok önlem alınabilir. HPV aşıları, erken cinsel ilişki kurmanın engellenmesi, sigara ve alkol kullanımının bırakılması gibi adımlar kanser riskini azaltabilir. Düzenli Pap testleri de kanser teşhisini erken aşamalarda yakalayabilmek için önemlidir.
HPV Tedavisi
HPV enfeksiyonu olan kişilerin çoğunluğunda hiçbir tedaviye gerek olmaz. Bu durumda hastaların vücutları kendiliğinden virüsü yok edebilirler. Ancak tedavi gerektiren durumlarda doktorlar, bazı yöntemler uygularlar.
Eğer enfeksiyon genital siğillere yol açmışsa, bu siğilleri yok etmek için bir dizi tedavi uygulanabilir. Bazı tedavi yöntemleri arasında lazerle yakma, dondurma, asitlerle yakma veya cerrahi müdahale yer alır.
Hasta yüksek riskli HPV türleri taşıyorsa, taramalarla hastalığın ilerlemesi izlenir. Bu süreçte, doktorlar kanserli hücrelerin tespit edilebileceği bir smear testi önerirler. Bu testler, hücrelerdeki anormalliklerin ve kanser öncüsü hücrelerin tespit edilmesine yardımcı olur. Tedavi gerektiren durumlarda, cerrahi müdahale, radyoterapi veya kemoterapi uygulanabilir.
HPV Aşısı
HPV aşıları, HPV virüsüne karşı koruyucu antikorları vücutta oluşturarak HPV enfeksiyonundan korunmayı amaçlamaktadır. Bu aşının doğru uygulanması, HPV enfeksiyonundan kaynaklanan bazı kanser türleri oluşumunu önleyebilir.
Aşının uygulama süreci, genellikle üç dozda bir yılı aşkın bir sürede kullanılır. 6 aylık bir aralıkla ilk iki doz yapıldıktan sonra, 6 ay sonra üçüncü bir doz yapılması gerekir. En verimli etki için, cinsel olarak aktif olmadan önce aşı yapılması önerilir. Aşının etkinliği, aşı yapılan kişinin HPV enfeksiyonu almış olup olmadığına ve hangi tip karşı korunmaya çalıştığına bağlıdır.
HPV aşısı, genellikle 9-45 yaş aralığındaki kişilere önerilir. Genellikle, 9-14 yaş aralığındaki kişilere aşı uygulamak daha etkili olabilir çünkü vücut immun sistemi hala oturmamış olabilir. Kadınlarda, aşı, serviks, vajina ve vulva kanserlerini önlemeye yardımcı olabilirken, erkeklerde aşılama, penis kanserini önlemeye yardımcı olabilir.
Kanser Önleme
HPV enfeksiyonu, cinsel yolla bulaşan bir virüs olmasının yanı sıra rahim ağzı kanserine neden olabilen yüksek riskli HPV türleri olan HPV 16 ve 18’e bağlı olarak diğer kanser türlerine de sebep olabilir. HPV enfeksiyonundan korunmak amacıyla alınabilecek temel önlemler arasında aşağıdakiler yer almaktadır:
- Cinsel yolla aktarılan enfeksiyonlardan korunmak için koruyucu yöntemler kullanın.
- HPV aşıları cinsel temas yolu ile bulaşan HPV enfeksiyonlarından korunmak için etkilidir. Cinsel yaşam öncesi aşılanma etkisini artırmaktadır.
- Düzenli olarak jinekolojik muayeneler yaptırın. Jinekolojik muayeneler, HPV enfeksiyonlarının takibi, erken teşhis ve tedavi açısından oldukça önemlidir.
Rutin jinekolojik muayeneler sayesinde rahim ağzı kanseri taraması yapılabilir ve erken teşhis ile olası kanser gelişimi önlenebilir. Kanser öncesi lezyonların belirlenmesi, rahim ağzı kanseri oluşmadan önce teşhis edilebilir ve tedavi edilebilir. Bu nedenle düzenli jinekolojik muayeneler, HPV enfeksiyonundan korunmak ve kanser gelişimini engellemek için alınabilecek en önemli önlemlerden biridir.